Show kuşlarına yeni başlayanlar için tavsiyeler
Gren ve ben ülke çapında pek çok kulüp ve topluluğu ziyaret ederek
konferanslar verdik, genelde bu işe merakları olan acemilerin, yerel
Şampiyon yetiştiricilerden fazla
yardım alamadıklarını gördük. Bu makalede yetiştiriciliğe yeni merak
saldığım günlerden bu yana edindiğim tecrübeleri yeni girişimcilerle
paylaşmak amacındayım.
İlk aşamada öncelikle gerekli olan
Show kuşları ve üretimi hakkında tecrübe edinmektir, zira gerekli
tecrübe ve bilgiye sahip olmadan paranızı daha sonra gerektiği gibi
bakmayı beceremeyeceğiniz kuşlara vermek anlamsızdır. Eğer bu işe
yeni başlamış ve henüz ‘’ham’’ diyebileceğimiz bir acemiyseniz,
atmanız gereken ilk adım, mümkün olduğunca çok yarışma ve sergiye
gidip nitelikli kuşlara gözlerinizi alıştırmak olmalıdır. Kaliteli
bir Show kuşunu diğerlerinden ayırdedebilecek bir kıvama
geldiğinizde artık birkaç çift edinmenizin zamanı gelmiştir. Mümkün
olan tüm aktivitelere katılmak ve görebildiğiniz kadar çok örneği
gözden geçirmek algılarınızın güçlenmesini sağlayacaktır. Gittiğiniz
sergilerde ve yarışmalarda derecelere giren kuşların
yetiştiricilerini aklınızın bir köşesine yazın ve bu nitelikli
kuşlar hakkında notlar alın. Bunu yaparken amacınız kuşların
niteliklerini kavrayabileceğiniz bir ‘’göz’’ seviyesine ulaşmaktır.
Bu konuda yeterli algıya sahip olduğunuzda ilk çiftlerinizi
edinirken neyi aradığınızı ve neyin iyi olduğunu bilirsiniz.
Kalteli kuşlara dair yeterince göz
aşinalığı edindikten ve yetiştiricilik hakkında bilgi sahibi
olduktan sonra artık ikinci aşamaya geçebilir ve kendi kuşlarınızı
edinebilirsiniz. Şunu asla aklınızdan çıkarmayın, Şampiyon
yetiştiriciler nitelikli kan taşıyan kuşlarını acemilere vermek
istemezler. Bunu yapanlar bilin ki üretimi nitelikli kuşlar
yetiştirmek için değil satılacak kuşlar yetiştirmek için
yetiştiricilik yapıyordur. Bir düşünürsek her hafta yarışmalara
katılan ve dereceler alan bir yetiştirici, Şampiyon kuşlarını ve
aynı kanı taşıyan diğer nitelikli üretimlerini sürekli satarlarsa,
bu tüketime ne kadar dayanabilir?
Eğer siz ödevinizi iyi yaparsanız,
hangi üreticilerin yarışmalarda sürekli dereceye giren ‘’pek çok’’
kuş yetiştirdiğini görebilirsiniz (nadiren derece alanlardan
bahsetmiyorum), yarışmalarda derece alan bazı kuşların
yetiştiricileri üretime yeni başlamış ancak çok nitelikli kuşlara
parayı basarak kaçınılmaz olarak nitelikli kuşlar üretebilmiş
olabilirler. Sizin o şampiyon kuşları temim etmek için yeterli
imkanınız olmayabilir. Ancak bu kuşlarla aynı kanı taşıyan
kardeşlerini daha uygun bir fiyata temin edebilirsiniz. Bu kuşlar da
Şampiyon akrabaları ile aynı genleri taşıyorlardır. İyi kandan gelen
görece vasat bir kuş, vasat kandan gelen bir şampiyondan daha
faydalı olacaktır sizin için. Nispeten daha az nitelikli bir anne
babadan gelen şampiyon bir kuş yerine her zaman nitelikli anne,
babadan gelen nispeten vasat bir kuşu tercih edin. Damızlıklarınızı
alırken her zaman anne, baba ve kardeşleri görün ve kuşun kanı, soyu
hakkında fikir sahibi olun. Edindiğiniz kuşun görünümünden daha
önemli olan taşıdığı kandır. Vasat genlere sahip kuşların yavruları
arasında diğer yavrulardan ve anne babadan belirgin bir şekilde daha
üstün nitelikler taşıyan yavrular çıkabilir ama bu kuşlar taşıdığı
nitelikleri muhtemelen gelecek nesillere aktaramayacaklardır.
(bunlar bizim aradan sıyrılan diye tanımladığımız kuşlardır).
damızlıklarınızı farklı kümeslerden edinmeye çalışın.
Damızlıklarınızı temin ederken birbirileriyle zıt nitelikler taşıyan
kuşlar edinmek çok önemlidir. (Örneğin geniş omuzları olan bir
kuşla, kafa yapısı ve tüyleri nitelikli bir kuşu çift yapmak gibi).
Farklı nitelikleri çaprazlayarak her iki tarafında üstün
özelliklerini bir kanda toplamalısınız. Bu üstün özellikleri
kuşaktan kuşağa çaprazlayarak kendi kanınıza sahip olmanız birkaç
senenizi alacaktır. Bunu başarmanın kısa bir yolu yoktur; tabi bunu
söylerken ‘’limitsiz bir çek defteriniz olmadığını varsayıyorum’’
Başlangıçta kuşların renklerinden
ziyade diğer özelliklerine konsantre olmalısınız. Bana sıkça sorulan
bir soru ‘’kuşlarda geliştirmesi en önemli özellik nedir?’’
olmuştur. Şunu söylemeliyim ki; kuşun kafa yapısı ve bunu meydana
getiren baş tüyleri ve yüzüne genişlik kazandıran yanak tüylerini
geliştirmek en zorudur. Bunu omuz ve boyun yapısı izler. Bu
özelliklere sahip kuşlar her zaman boyutlarına bakılmaksızın
hakemlerin dikkatini çeker. Bir kuşa puan kazandıran her zaman onun
iriliği değildir. Diğer nitelikleri vasat bir kuş ne kadar iri
olursa olsun çoğunlukla nitelikli kafa ve omuz yapısı olan kuşların
gerisinde kalacaktır. Nitelikli bir baş yapısı için gerekn
özellkiler Baş tüylerinin yoğunluğu, uzunluğu ve yönüdür.
Çiftlerinizi oluştururken baş tüyleri ile yanak tüylerini
çaprazlamaya çalışın. Nitelikli baş tüylerne sahip bir kuşla
nitelikli yanak tüylerine sahip diğer bir kuşu çiftlemek size her
iki özelliği de taşıyan yavrular verecektir. Bu aşamada kuşların
renklerine önem vermeyin. Gerekli diğer niteliklere zaman içinde
sahip olduktan sonra istediğiniz renkler üzerinde çalışabilirsiniz.
Unutmayın kuşlarınıza puan kazandıracak olan onların rengi değil
diğer nitelikleridir. Bu sebeple kuşlarınızı renkleri için değil
diğer özellikileri için eşleyin. Çoğu zaman yeni başlayanlar, canlı
renklere sahip görece daha az nitelikli kuşları, gri-yeşil renge
sahip ama kaliteli nitelikleri olan bir kuşa rengini sevmedikleri
için tercih ederler. Bu hatayı yapmaktan kaçının.
Bazı durumlarda baş tüyleri lekeli
kuşlar temin edebilirsiniz ama bunu sadece kuş diğer özelliklere
fazlasıyla sahipse yapın. Lekeli kuşlar sayıları fazla olmamakla
birlikte her kümeste birkaç tane mevcuttur ama bu kuşları
eşlemeninde bazı püf noktaları vardır. Unutmayın ki, Lekeli baş
tüyleri olan bir kuşla temiz baş tüyleri olan bir kuş size her iki
özelliğe de sahip yavrular verecektir. Bu sebeple Lekeli anne
babaları olan lekesiz bir kuşu her zaman lekesiz bir kuşla eşleyin;
zira anne babalarının taşıdığı bu istenmeyen özelliği kendileri
taşımasa bile bir sonra ki nesile aktarabilirler. Kendi
tecrübelerime dayanarak lekeli baş tüylerine sahip kuşlar genelde
Opal kuşlardır ve bu opal kuşları normal lekesiz kuşlarla eşlemek en
doğrusudur. Kuşlarınızın soylarıyla ve istenmeyen özellikleriyle
ilgili daima notlar alın, çünkü kümesinizin kalabalıklaştıkça anne
babalarla ilgili bazı detayları gözden kaçırabiliyorsunuz.
Başarılı bir yetiştirici olmanın
anahtarı sabır, kendini bu işe adamak ve tabi ki doğru eşlemeleri
yapmak için doğru damızlıkları seçmektir. Şunu da unutmayın ki
kuşlarınızın eksiklerini gidermek ve daha da geliştirmek için onları
her fırsatta sergilemeli, yarışmalara sokmalı ve diğer
yetiştiricilerin kuşlarıyla kıyaslamalısınız. Burada dereceye girmek
her ne kadar çok güzel bir motivasyon sebebi olsa da asıl amaç
yarışmak ve bu sırada neyi doğru yapıp neyi eksik yaptığınızı
görmektir. Son bir uyarım ise kuşların gerdanlarıyla ilgili
olacaktır.Bizim tabirimizle ‘’gerdan körü’’ olmayın. Gerdan lekeleri
küçük olduğu için iyi özellikler taşıyan bir kuşu gözardı etmeyin.
Bu eksiklik ileride giderilebilir. Daha önemli olan Kuşunuzun kafa
yapısıdır.
Tüm yeni başlayanlara bol şans
diliyorum, her zaman yarışmalarda yeni kanlar görmek isteriz…
Pat Norris
Kaynak:http://www.budgerigars.co.uk/beginners/beginners-info/
Çeviri: Göktuğ ŞANLITÜRK
Göktuğ ŞANLITÜRK